Kodeks postępowania karnego w art. 387 przewiduje możliwość dobrowolnego poddania się karze. Instytucja ta, ma za zadanie usprawnić postępowanie karne poprzez skrócenie czasu jego trwania, obniżenia kosztów postępowania a także jego uproszczenia. Umożliwia konsensualne zakończenie postępowania bez przeprowadzania postępowania dowodowego.
Często spotykamy się z zapytaniem, kiedy istnieje możliwość dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej i jakie warunki należy spełnić. Przede wszystkim wniosek o dobrowolne poddanie się karze może zostać złożony osobiście przez oskarżonego, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności lub z jego osobistym udziałem za pośrednictwem obrońcy, w którym wskazuje się wymierzenie określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego.
Wniosek oskarżonego powinien być skonkretyzowany w zakresie kary lub środka karnego (rodzajowo i rozmiarowo). Oznacza to, że nie może być ogólnikowy. Wniosek składany jest po rozpoczęciu rozprawy w formie pisemnej lub ustnie do protokołu rozprawy. Podkreślenia wymaga fakt, iż złożenie wniosku o dobrowolne poddanie się karze jest ograniczone terminem – wygasa wraz z zakończeniem przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej.
Sąd może uwzględnić wniosek oskarżonego o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości. Uwzględnienie wniosku możliwe jest tylko wtedy, gdy nie sprzeciwia się temu prokurator oraz pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy.
Zgodnie z treścią art. 387 § 3 kodeksu postępowania karnego sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany. Ustawodawca tym samym dopuścił możliwość ingerencji sądu w treść wniosku
oskarżonego, wprowadzając element negocjacji pomiędzy oskarżonym a sądem co do treści merytorycznej przyszłego wyroku skazującego. Chodzi tu o możliwość zmiany w zakresie rodzaju i rozmiaru kary bądź środka karnego.
Czy warto dobrowolnie poddać się odpowiedzialności karnej?
Tak naprawdę zależy to od indywidualnej sytuacji procesowej oskarżonego. Zawsze warto rozważyć taką możliwość przede wszystkim, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości. Skorzystanie z instytucji dobrowolnego poddania się karze spowoduje szybsze zakończenie postępowania co ma m.in. pozytywny wpływ na zatarcie skazania.
