Mediacja obejmuje szereg działań podejmowanych przez oskarżonego i pokrzywdzonego, mających na celu rozwiązanie konfliktu między tymi stronami przy udziale mediatora, którego zadaniem jest podtrzymywanie i ułatwianie przebiegu negocjacji bez narzucania własnych poglądów i rozwiązań przedmiotowego konfliktu.
Kto decyduje o tym, iż zostanie przeprowadzona mediacja?
Przede wszystkim należy pamiętać, iż główną zasadą mediacji jest jej dobrowolność. Oznacza to, że nikt nie ma prawa przymuszać kogokolwiek do mediacji, czy stosować nacisk lub manipulację psychiczną dla spowodowania przystąpienia do mediacji. Zasada ta odnosi się do każdego etapu postępowania mediacyjnego.
Zarówno oskarżony i pokrzywdzony muszą wyrazić chęć wzięcia udziału w takim postępowaniu.
Postępowanie mediacyjne może być przeprowadzone na każdym etapie postępowania zarówno przygotowawczego jak i sądowego. Niezbędne są w tej sytuacji stanowiska stron i ich zgoda. Następnie organ – sąd lub referendarz sądowy, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator lub inny organ prowadzący to postępowanie, kieruje sprawę do instytucji lub osoby do tego uprawnionej w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.
Jak długo trwa mediacja?
Zgodnie z przepisem art. 23 a k.p.k. postępowanie mediacyjne nie powinno trwać dłużej niż miesiąc. Jest to jednak termin instrukcyjny, oznacza to, że mediacja może trwać dłużej o ile jest to celowe.
W jaki sposób kończy się mediacja?
Na podmiocie prowadzącym mediację, po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego, spoczywa obowiązek sporządzenia sprawozdania z jego wyników. Rozwiązanie to, rezygnując z informacji o przebiegu postępowania mediacyjnego, gwarantuje poszanowanie poufności mediacji.
Do sprawozdania załącza się ugodę podpisaną przez oskarżonego, pokrzywdzonego i mediatora, jeżeli została zawarta. Sprawozdanie to wraz z ewentualną umową przedstawia się organowi, który skierował sprawę do takiego postępowania. W związku z tym, że postępowanie mediacyjne jest postępowaniem pozaprocesowym, to sprawozdanie z jego przebiegu nie jest równoznaczne z protokołem, zatem na jego podstawie nie mogą być czynione ustalenia faktyczne w postępowaniu przygotowawczym i sądowym.
Jakie korzyści można uzyskać dzięki mediacji?
Pojednanie się stron stanowi podstawę fakultatywnego zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie art. 60 § 2 pkt 1 k.k.
Pozytywne przeprowadzenie mediacji jest też okolicznością łagodząca, wpływającą na wymiar orzekanej kary.
Należy pamiętać, że przepisy karne obok przestępstw ściganych z urzędu rozróżniają także przestępstwa ścigane na wniosek oraz z oskarżenia prywatnego.
Zawarcie ugody w sprawach prywatnoskargowych skutkuje umorzeniem postępowania.
Natomiast w przypadku przestępstw ściganych na wniosek, podmiot wnioskujący o wszczęcie postępowania może cofnąć wniosek. Skuteczne cofnięcie wniosku skutkować będzie umorzeniem postępowania.
Jak wynika z powyższego, niezależnie od rodzaju popełnionego przestępstwa warto podjąć próbę porozumienia się stron na każdym etapie postępowania. Nie zawsze zakończy to postępowanie, jednak praktycznie w każdym wypadku korzystnie wpływa na sytuację stron.
