Art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przewiduje, iż ten kto, wbrew przepisom ustawy posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Natomiast jeśli przedmiotem czynu jest posiadanie znacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
W przypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Czyn ten swoim zakresem obejmuje nie tylko posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych przez dealerów, ale również posiadanie konsumenckie tj. nieznacznej ilości i na własny użytek. Problem sprowadza się do tego, że o uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje całościowa ocena jego społecznej szkodliwości, jako zmniejszonej do stopnia uzasadniającego wymierzenie kary według skali zagrożenia ustawowego przewidzianego w przepisie wyodrębniającym wypadek mniejszej wagi.
Uznać należy, że o ile trudno sobie wyobrazić, że posiadanie środków psychoaktywnych w celu np. ich udzielenia innej osobie będzie w konkretnym przypadku spełniać warunek znikomej społecznej szkodliwości, o tyle posiadanie takich środków w ilości nieznacznej i na własny użytek może w konkretnych sytuacjach być ocenione jako społecznie szkodliwe w stopniu znikomym.
Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że w konkretnych sytuacjach organy ścigania przed wszczęciem postępowania karnego powinny rozważyć kwestię społecznej szkodliwości czynu w oparciu o przedmiotowo-podmiotowe okoliczności.
Gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma, postępowania karnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza.
Definicja znacznej ilości? Ustawodawca nie sprecyzował, kiedy mamy do czynienia z taką sytuacją. Po analizie orzecznictwa stwierdzić można, iż zdania w tym zakresie są podzielone. Niemniej jednak biorąc pod uwagę orzecznictwo Sądu Najwyższego przy ocenie znamiona „znacznej ilości” środka odurzającego lub substancji psychotropowej, do którego odwołał się ustawodawca decyduje poza kryterium ilościowo-jakościowym (uzależnionym od zdatności konkretnego narkotyku, posiadanego przez sprawcę, do odurzenia kilkudziesięciu osób uzależnionych), wyznaczają również takie kryteria, jak cel, w jakim sprawca owe substancje posiada oraz ściśle z nim powiązana kwestia stopnia uzależnienia sprawcy od tych substancji.
Organ orzekający, ustalając znamię „znacznej ilości” środków odurzających lub substancji psychotropowych powinien za każdym razem brać pod uwagę nie tylko kryterium ilościowe, ale i jakościowe, a także i to, w jakim celu sprawca środki te lub substancje posiadał.
Dlatego też, będąc zatrzymanym pod zarzutem posiadania środków odurzających lub środków psychotropowych istotne jest podniesienie wielu okoliczności w początkowym etapie postępowania, które mogą spowodować m.in. umorzenie postępowania.
