Postępowanie mandatowe prowadzi policja i inne ograny, jeżeli przepisy szczególne tak stanowią. Poza kilkoma wyjątkami w postępowaniu mandatowym, co do zasady można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł.
Kiedy można nałożyć grzywnę w drodze mandatu?
W postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć jedynie, gdy:
- schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia;
- stwierdzi popełnienie wykroczenia, w szczególności za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu.
Funkcjonariusz nakładający grzywnę jest obowiązany wskazać jej wysokość, określić zachowanie stanowiące wykroczenia, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną, a także poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
Sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego!
Co w przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego?
W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu, a w miarę możliwości podać także przyczyny odmowy. Nadto, wniosek o ukaranie powinien zawierać m.in.:
- imię i nazwisko oraz adres obwinionego, a także inne dane niezbędne do ustalenia jego tożsamości;
- określenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu i sposobu i okoliczności jego popełnienia.
- wskazanie dowodów;
- przepisy, pod które zarzucany czyn podpada;
- miejsce zatrudnienia obwinionego oraz w miarę możliwości dane o jego warunkach materialnych rodzinny i osobistych;
W związku z powyższym w przypadku odmowy przyjęcia mandatu należy spodziewać się, że funkcjonariusz będzie wymagał od nas podania powyższych danych.
W takim przypadku sprawę rozpoznaje sąd, a sprawca ma możliwość złożyć wyjaśnienia na rozprawie.
Co zrobić w przypadku, gdy się już przyjmie mandat? Czy istnieje możliwość uchylenia mandatu?
Prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenia albo na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat albo jeżeli sprawca działał w obronie konieczniej albo w stanie wyższej konieczności albo w czasie czynu był niepoczytalny.
Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu.
Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.
Uchylając mandat karny nakazuje się podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej kwoty.
